*m
EX
TRAIANI
COLVMNA
EXPLICATIO
181
ToT^
Cxfar
Traianus
re
frumentaria
probe
curata
,
exercitum
iterum
educit
ex
caftris
,
pugnam
cum
hofte
denuò
initurus
,
qui
preteriti*
iattura
haud
frattus
,
cornua
fuperbus
&
infolens
erigebat
.
Intra
figna
Aquila
&
concordia,
arietis
fimulachrum
pracedens
à
fi-
onifero
eeftatur
rariff.mè
in
exercitu
Romano
geftari
folitum
.
Indittun
Lim
Romani
cuipiam
bellum
,
arietem
per
foecialem
pram.ttebant,quem
in
hoftium
fines
immitteret
,
vel
honeftam
ita
caufam
fuam
oftenfuri.quod
non
nifi
prouocari
&
Iaceffui
bellum
gerere
cogerentur,
&
vltionis
pro-
"
raeionemnonàfe,vepoee
qui
ex
manfueeo
&
innocuo
effe
ne
genera
orocreati
,
profìcifei
,
fed
ab
hoftium
improntate
atque
iniuftitia
mdica-
le
teftatumque
facere
vellent
;
vel,
quod
alij
malunt,
vt
hoftilem
agrum,
Il
iam
prede
expofitum
,
indicarene
:
Quod
Se
Pierius
lib.Hieroglyphi-
corum
io.
teftatur,
vtraque
autem
ratione
Traianus
,
&
quod
prouocatus
bellum
gerebat
,
&
ira
percitus
hoftilem
agrum
Romanis
milicibus
in
pre
darci
expofuerar,
appofitiffime
Teck
arietis
fignum
in
acie
prafem
:
eo
hieroglyphico
fuum
aduerfus
hoftes
animum
teftatus
.
tZt
Pons
ligneus
,
magnis
cymbis
fuffultus
,
militi
per
Iftrum
,
vel
Tibif.
cum
amnem
traiciendo.
,«,
Commeatus,piIa',fcuta,
galea
&
armamenca
alia
,
cum
reliquis
im-
pedimentis
bellicis
,
curribus
vetta
,
&
ab
equis
bobus
atta
,
exercitum^
proficifeentem
fequuntur
,
184
185
186
Caftra
ab
hoftibus
fuperacis
&
in
fugam
verfis,
deferta,
Traianus
occu-
Pat,cum
machin.s
aliquot,
quas
Daci
parauerant
:
militumque
inib,
Lfìd.o
relitto
,
quod
loci.s
effet
natura
munitus,
ne
ab
hofte
defertioms
poenitente
iterum
occuparetur,
vkeriùs
progrediendum
ratus,
cum
exer
citu
proficifeitur
.
Depura
denuò
cum
hoftibus
conferenda,
Se
caftris
probe
muniendis
Traianus
Auguftus
,
cum
primionbus
exercitus
ducibus
deliberar
.
Qua
de
re
milites
prxfennbus
fignis
,
in
conclone
adloquatur
.
Traianus
Auguftus
legato»
Dacorum
in
colloquili™
admittit
:
fed
in-
duciis
quas
vafre
poftulabant
non
impetratis,
qui
eempus
pottùs
redime
re
&incercipere
Cafari
curabanc
vacui
abfcedunc
.
Interim
nultces
non
ociofi,
alij
ligna
cxdunt
,diuidunc
,
&
caftris
denuò
muniendis
perdu-
cunc
:
alij
calcem
,
arenam
,
Iapides
fabris
murarijs
miniftranc
-
187
Traianus
cum
Dacis
denuò
congreffurus
,Deos
facrificio
priusplacan-
doscenfet:
non
enim
Iicebat
religiofo
cuiquam
principi
cum
hofte
con-
eredi
nifi
antea
facrificio
eos
deliniffee
.
Sacrificar
aueem
Tra.anus
vela
to
capite,
vtrnos
eft
facerdotibus
,
vinum
vel
fanguinem
mattata
vittima
patera
fuper
aram
igne
flammantem
mfundens
.
Aftant
figna:
facerdo-
Tes&tibicines
lauro
coronati:
Camillus
ingenuus
adolefcens
minifter
facroru.11:
vt
diffufius
antea
fuo
loco
expofuimus
.
Libaffe
antera
Ifrae-
liticumpopulumprxcipiente
Dominolo
veteri
Iege
vinum
in
facrificjs
fanguinemque
fuper
aram
effund.ffe,
multa
facrorum
1*"™^*'"™*
produne.
Ex
Hebrxis
Grxci
eum
ritum
mutuarunc,
ex
Grec.s
Romani
idoli*
feu
commencitijs
dijs
facrificantes
.
Vnum
hoc
adnotaffe
non
ahe-
„um
ab
hoc
loco
ene,
Romulum
latte
non
vino
libaffe
:
^icioque
:
tuiffe
facra
ab
eo
inftituta
in
quibus
non
vinum
fed
lac
adhibebatur
.
Numx
re
gis
pofthumia
lexerae,
vino
rogum
ne
infperg.to
.
Quod
^nxiff.illum
propter
inopiam
rei
nemo
dubitat
.
Profanum
autem
&
imp.ura
habeb
-
tur
inter
facrificandum
vinum
offerre
imputatx
vit.s
,
fulmine
catta,
quam-
queiuxta,
homolaqueopependiffee,
aut
vulnerata
pedibus
calcata:,
&
quod
circumeifis
vinaceis
profluXiffet
,
aut
fuperne
deciduo
immundiore-»
lapfu
aliquo
polluta
fuiffet
.
Item
Greca
,
quoniam
aquam
haberent
:
vt
refert
Plinius
lib.
14.
cap.I2.
&
19
188
Sueouetaurilia
,
facrificium
inluftratione
exercitus,
pugna
imminente
fieri
folitum,
ex
tauro,
veruece.
Si
verre
.
Adfunt
Popx
fuccintti
vittimas
confetturi:
vittimarij,
qui
illas
deferuut
:
Veruex
autem
Si
verres
laurea-
reatis
dorfualibus
ornati
ficut
taurus
fericeo
•
189
Sàcerdotes
reliqui
lauro
coronati»
rituque,
vt
diximus
fuccintti
Gabi-
no
facrificio
interfunt
.
100
Cxfare
fuggefto
milites
adhortatur,
vt
fortiter
fé
Si
ftrenue
aduerfus
hoftes
iu
prxlio
iamiam
conferendo,
gerant,
neque
patiantur
toc
vitto
rias
de
Dacis
partas
,
vno
folo
certamine
perire,
robore
Si
difciplina
milicari
ipfos
prxftare
,
fuamque
forttinam
fuperiorem
effe:
proinde
facilem
vi
ttoriani
fucuram,qua
honorem
Se
opes
conciliec
.
19
1
Syluam
denfam,
ne
hoftes
intra
ipfam
delitcfceutes,
infidias,
iter
agen
ti
exercitui
parare
poffent
,
&vt
miles
viam
haberet
commodiorem_»
,
Traianus
cunttam
fuccidi
iubet
.
Vbi
duorum
exploratorum
capita
,
qui
comprehenfifuerant,
longis
haftis
affixa
,
ad
aliorumprodicorum
terro-
rem
publico
Se
edito
loco
fpettanda
conftituuucur
.
192
Traianus
equesTibifcum
amnem,
vtconiettura
eft,per
pontemligneum
magnis
tignis
fuffultum,
Se
intra
vada
finnatis,
traijcit,
fimulque
exercitus
ennttus
.
Quem
contmuòà
militibus
fuccendi
iubet
,
ne
hoftes
per
eutn_»
,
tranfitum
haberent
.
Dubium
autem
ipfe
Traianus
pontem
fecerir
,
vel
ab
hoftibus
iam
fattura
repererie.
Vtcumque
id
fuerit,facultatem
illius
Dacis
ademìt
,
poftquam
fuum
ipfe
exercitum
ad
alteram
fluminis
ripara
incolu-
men
traduxiffet
,
193
Daci
non
audentes
Traianum
ponte
prohibere
',
ad
montana,
draconum
propria
figna
fequentes
confugiunt
.
Romani
autem
milites
interim,
ilio-
rum
in
ftatione
vel
caftris,
munitiones
exurunt
.
I94
Traianus
Auguftus
loco
natura
fatis
munito
caftrum
conftruit
,
ligna-.
militibus
quibufdam
cxdentibus,
Se
è
fylua
proxima
comportantibus
,
quibufdam
Iapides,
alijs
in
cophinis
arenam
&
calcem
fabris
murarijs
mi-
niftrancibus.fumma
in
eo
opere
diligentia
Se
celeritate
vfus.Caufa
autem,
ne
hoftes
à
tergo
irruptionem
aliquam
faeere
tentarent
,
commeatumue
in
caftra
comportandovi
intercipere
.
195
Dacorum
regulus
aliquis
Traianum
fupplex
adorar
,
implorar
clemen-
tiam
ipfi
le
dedens,
prxfentibus
Prxfeftis,&
Tribunis,figna
aftant,
prxto-
rianiq'ue
Cxfaris
milites
circumftant
.
A
Tribuno
vero
regulus
honoris
gratia
deducitur
.
196
Vàfa
lignea
circulis
ambientibus,
quas
cuppas
vocamus,
vinum
conti-
nentia,
commeatus,
&
arma
plaaiftris
fiue
carris
impofita,&
à
mulis
&
bo
bus
atta
,
in
caftra
perferuneur,
vfui
opportuno
tempore
exercitui
futura
-
Vbi
carrorum
forma
Se
lugorum
,
quibus
boues
ad
carra
vmeiuntur,
con-
fideranda
•
197
Pretoriani
milites
,
Se
Romani
exercitus
figna
,
Traianum
auguftum
in
acie
progredientem
comitantur
.
198
Equitum
ala
Germanorum
,
aut
geneis
alicuius
foederarx,
fabfidio
Traiano
Augufto
veniencium
,
&
in
hoc
prxlio
aduerfus
Dacos
dimican-
tium;
qui
nec
frano,
nec
ftragulisvllis
in
equitando
vtebantur,
barba-
ricum
&
iatture
plenum
morem
in
ea
re
fequentes
:
vt
potè
qui
facile-,
equis
excuti
;
Se
ipfos
vix
continere
aut
regere
fine
frano
poffent
.
199
Peditatus
Romanorum
>
Se
auxiliariorum
equitatus
,
copias
Dacorum
puguantes,
delent,
paucis
qui
fé
certamine
fubduxerant,
&
ad
tutiora
lo
ca
confugerant
cum
fignis
aliquot
draconum
,
feruatis
.
200
Traianus
vlterius
cum
exercitu
progreffus
noua
caftra
metatur,
ligna
,
Iapides
,
arenam
,
calcem
,
militibus
fedulo
fabris
murarijs
miniftran-
tibns
.
201
Legati
Dacorum
fupplicesad
Cefarem
veniuut,
pacis
conditiones
po-
flulacuri,
indulgenter
ab
ipfo
fufeepti
:
re
tamenj
infetta
difeedune
202
Muli
caeenis
ereis
iugaei
carro
,
bellicam
machinam
vehune
-
203
Triarij
,
hoc
eft,
robuftiffimi
milites
intra
lignorum
ftrues
,
tandiu
con-
fiftentes
,
quandiu
exercitus
reliquus
non
periclitarerur
;
cum
hofte
pugna
congrediens
.
Triarij
enim
,
vt
requieti
Se
integri
acrius
inuaderent
ho
ftes
,
poft
vltimas
acies
federe
confueuerant
,
fi
quid
enim
primis
ordini-
bus
accidiffet
,de
horum
viribus
reparationis
fpes
tota
pendebat.
Tria
rij
,
namque
grauis
erant
armature
milites
,
Cacaphrattas
Se
caffides
ge-
flances
,
vecerani
Se
fpettata
virtueis
,
qui
poft
alios
anteriores
profligatos
pugnam
capeffebant
.
Ius
etenim
legionis
erat;
facile
nec
fugere,
nec
fe-
qui,
cum
grauis
armatura
ftaretpro
muro
.
Lignorum
vero
rftrues
fabri-
candis
nauibus
erant
aggeftx,
vbi
machinam
Triarij
habent,
quam
io_»
hoftes
intorqueant
.
204
Milites
loricati
,
fq'uammis
ereis
ferme
contetti
,
Se
galeis
,
in
conuou
fiue
cufpidem
quandam
abeuntibus
,
muniti,
quorum
imaginem
tam
hic
quam
in
arcu
triumphali
Conftantini
adhuc
Rome
extante
,
cernere
eft
.
Erat
autem
proprie
locica
munimentum
8e
armatura
corpóris
ereis
hamis
contexta,
qua
pettus,
brachia,
&fcemora
tegebat:
vt
Virgilius
etiam-»
docuit
3.A-neid.
Loricam
confierlam
bam'ts
,
auroque
tnltcem
.
205
Funditorum
ala,IaPides
fundis
iattantium,
ex
auxiharibus
Germanis,
vel
foederatis
populis
alijs
colletta
.
Funditores
autem
funt,
qui
fundis
ex
lino
vel
fetisfattis,
contorto
circa
caput
brachio
duigunt
faxa,
r-unda
vero,
quod
ea
Iapides
fundantur,
ditta-
Balearicos
fupra
cunttos
mor
tales
ea
arte
excellu.ffe
,
Liuius
28.auttor
eft
.
Baleares
namque
fcemina,
vt
Vegetius
prodit
,
à
teneris
vnguiculis
ita
natos
erud.ebant
,
vt
nullum
cibi
genus
coneingere
finerene
,
nifi
quem
,
ex
funda
emiffo
lapide
>
Per-
cuffiffent:
vnde
fumma
in
ea
arte
dexteritate
vigebant
.
Quod
&
\
Ugi-
Jius
1.
Georgicorum
faeisinnuie:
cum
aie
.
Stupea
torquentem
Balearis
verbera
funda
.
Proinde
fune
qui
Balearium
infularum
habitatores
fundx
vfum
pnmos
inueniffe
affe.ant
:
quamquam
Plinius
hoc
idem
apud
Syrophoenicas
dicat
inuentura
.
Sed
antiqu.orem
eius
vfum
Scriptura
facra
prod.t
.cumlo.
cap.
libri
Iudicum
commemoret
feptingentos
viros
fortiffimos
,
habieato-
res
Gabaa
,
ita
finiftra
ve
dextera
preliantes
,
&
fìc
fundis
Iapides
ad
cer
tuni
iacientes,
ve
capillum
quoque
poffent
percutere
,
Se
nequaquara
in-
alteram
parcem
,
ittus
lapidis
inclinare
.
Dauid
etiam
Ifraeh:icus
rex
ante
regni
aufpicia
adolefcens
,
ittum
lapidis
è
funda
ita
direxie,
vt
froncem
immaniffimi
gigantis
GoHath
percuffent,
ipfumque
ea
via
interement
,
qui
cuntto
exercitui
Ifrael
folus
,
terrori
erat
.
206
Ala
altera
auxiliaris
,
leuis
armature
,
v.
potè
gfc»
clypeis
folum
&
clauis
pugnaree
,
exeerum
nuda
&
inermis
.
Funditores
autem
&
te-
rentarij,
hi,
leuis
armature
milites,
precipue
in
corn.bus
locabantur-
E
**
Permalink: http://pid.emory.edu/ark:/25593/t6g0p
